System rurowy Jacob jest to układ połączeń rurociągów, w którym wszystkie elementy są zakończone charakterystycznymi wywijkami i łączone obejmami żłobkowymi lub kołnierzami płaskimi.
Andrzej Żelazo
Znajduje szerokie zastosowanie w instalacjach przenoszenia materiałów sypkich (transport pneumatyczny, instalacje przesypowe), instalacjach aspiracji (odpylania), odciągów mgły wodnej czy olejowej, przy budowie systemów odtłuszczania, odzyskiwania rozpuszczalników oraz w instalacjach niskociśnieniowych (do wartości ciśnienia wynoszącej 0,5 bar). Elementy systemu rurowego produkowane są ze stali węglowej malowanej lub ocynkowanej (o grubości 1, 2 lub 3 mm) lub ze stali nierdzewnej (AISI 304, AISI 316 lub innej według potrzeb klienta) w zakresie średnic od DN 60 do DN 1600.
W strefach zagrożonych wybuchem pojawiają się następujące zagadnienia:
- odporność na ciśnienie wybuchu;
- sposób odprowadzenia ładunków elektrostatycznych;
- osprzęt urządzeń napędowych.
Elementy systemu rurowego Jacob znajdują również zastosowanie w strefach zagrożonych wybuchem. W zależności od sposobu łączenia mogą mieć one różną odporność na ciśnienie wybuchu: 3 bar przy połączeniu na obejmy żłobkowe, 6 bar przy połączeniu na kołnierze płaskie luźne, 10 bar przy połączeniu na kołnierze płaskie spawane lub na obejmy żłobkowe wzmocnione. Połączenia na obejmy żłobkowe stosuje się w zakresie średnic od DN 60 do DN 630, a połączenia na kołnierze płaskie luźne – w zakresie średnic od DN 350 do DN 1250. Średnice DN 1400 oraz DN 1600 mają zastosowanie tylko w przypadku kołnierzy płaskich spawanych. Połączenia na obejmy żłobkowe wzmocnione stosuje się dla następujących średnic: DN 80, DN 100, DN 120, DN 150, DN 175, DN 200, DN 250 oraz DN 300.
FOT. 1 Typowe łączenie systemu Jacob na wywijki lub kołnierze luźne
Kolejną ważną możliwością systemu jest odprowadzanie ładunków elektrostatycznych. Odprowadzenie ładunków (przepływ ich pomiędzy poszczególnymi elementami) powoduje, że się one nie gromadzą i nie tworzą różnicy potencjałów mogącej spowodować iskrę (a w konsekwencji wybuch w rurociągu). Może być ono realizowane w tym systemie za pomocą przyspawanych uch łączonych kabelkami, uszczelek z EPDM (przewodzących ładunki elektrostatyczne), specjalnych mostków. Mostki do odprowadzenia ładunków elektrostatycznych mogę być standardowe (do łączenia elementów wykonanych ze stali nierdzewnej lub stali węglowej ocynkowanej) albo mogą być wykonane ze stopką z EPDM (do łączenia elementów wykonanych ze stali węglowej malowanej proszkowo).
Elementy do odprowadzania ładunków elektrostatycznych:
FOT. 2 Mostek standardowy
FOT. 3 Mostek ze stopkami z EPDM
FOT. 4 Ucho do przyspawania
FOT. 5 Kabel
FOT. 6 Uszczelka wykonana z EPDM
Sposoby zamontowania elementów do odprowadzenia ładunków elektrostatycznych
FOT. 7 Ucha i kabelki
FOT. 8 Mostek
Jeśli chodzi o urządzenia napędowe, to w systemie Jacob mamy przepustnice, zasuwy, przesypy dwudrogowe, rozdzielacze dwudrogowe oraz obrotowe rozdzielacze wielodrogowe. Urządzenia te mogą być napędzane siłownikami pneumatycznymi lub silnikami elektrycznymi. Z reguły na zewnątrz urządzenia występuje strefa ATEX 2.2, a wewnątrz urządzenia strefa ATEX 2.0. Wewnątrz obudowy obrotowych rozdzielaczy wielodrogowych może występować strefa ATEX 2.1. Co do napędów pneumatycznych, to z reguły produkowane są one jako dostosowane do stref ATEX. Standardowo w skrzynce wyłączników krańcowych (chodzi o sygnalizację położenia przepustnicy czy przesypu) stosowane są wyłączniki mechaniczne. Natomiast w strefach ATEX stosowane są indukcyjne czujniki położenia. Na FOT. 9 jest widoczny przykład instalacji w strefie ATEX – na połączeniach (obejmach żłobkowych) są założone mostki do odprowadzenia ładunków elektrostatycznych, a na siłownikach pneumatycznych znajdują się indukcyjne czujniki położenia.
FOT. 9 System rurowy Jacob – instalacja w strefie ATEX
