W przemyśle tworzyw sztucznych mamy do czynienia z instalacjami przesypowymi (przesypów grawitacyjnych) i instalacjami transportu podciśnieniowego – wykonanymi w oparciu o system rurowy Jacob.
Andrzej Żelazo
Elementami systemu Jacob są: rury, łuki, trójniki, redukcje i przesypy dwudrogowe. Wszelkie elementy w zakresie od DN 60 do DN 630 są zakończone charakterystycznymi wywijkami (po 6 mm) oraz łączone obejmami żłobkowymi. Dostępne są też elementy o średnicy od DN 350 do DN 1600 łączone za pomocą kołnierzy płaskich (luźnych lub spawanych). Wszystkie one mogą być wykonane ze stali węglowej malowanej lub ocynkowanej oraz ze stali nierdzewnej AISI 304 lub AISI 316.
Najczęściej z transportem grawitacyjnym mamy do czynienia przy wysypach z worków, big bagów i zbiorników (silosów) lub w sytuacji kiedy transportujemy produkt na samą górę instalacji (transportem pneumatycznym lub podajnikiem kubełkowym), a następnie kierujemy go rurami do odpowiednich zbiorników, silosów, linii produkcyjnych, przesiewaczy czy maszyn pakujących.
Podstawowym urządzeniem służącym do zmiany kierunku transportu grawitacyjnego są przesypy dwudrogowe, kierujące produkt raz w jedną, a raz w drugą stronę (odnogę). Mogą być one wykonane z napędem ręcznym, pneumatycznym lub elektrycznym. Ponadto produkuje się przesypy o różnych mechanizmach wewnętrznych – z osłoną, z uszczelnieniem lub z dodatkowym doszczelnieniem wału.
FOT. 1 Przesyp dwudrogowy z osłoną wewnętrzną
Cechą charakterystyczną przesypów z osłoną wewnętrzną jest ich mechanizm wewnętrzny. Jest to rynienka z wałem umieszczonym dosyć wysoko, wykonująca ruch przypominający huśtanie. Po przestawieniu w skrajne położenie koniec rynienki chowa się pod dodatkową osłonę, dzięki której sypiący się produkt nie spada poza rynienkę. Przesypu tego typu nie można przestawiać w trakcie sypania się produktu. Nie można go również używać do podziału strugi surowca (trochę w lewo i jednocześnie trochę w prawo). Przesyp ten nadaje się do produktów niepylących.
FOT. 2 Przesyp dwudrogowy z uszczelnieniem wewnętrznym
W przesypach dwudrogowych z uszczelnieniem wewnętrznym mechanizmem wewnętrznym jest płaska klapa składająca się z dwóch blach oraz znajdującej się między nimi uszczelki. Po przestawieniu w skrajne położenia jest ona (a dokładnie jej uszczelka) dociskana do obudowy przesypu, co zapewnia szczelność pomiędzy odnogami. Przesyp taki może służyć także do podziału strugi produktu. Pamiętać jednak należy, że produkt wytrze po pewnym czasie uszczelkę (dlatego w przesypach dzielących produkt jest ona zastępowana dodatkową blachą stalową)..Przesypy z uszczelnieniem wewnętrznym oraz z osłoną wewnętrzną mają takie same wymiary gabarytowe (mogą być używane zamiennie).
FOT. 3 Rozdzielacz dwudrogowy z uszczelnieniem wewnętrznym oraz z dodatkowym doszczelnieniem wału
Najbardziej rozbudowanym typem przesypów są rozdzielacze dwudrogowe. Mechanizm wewnętrzny składa się z płaskiej klapy złożonej z dwóch blach oraz z umieszczonej pomiędzy nimi uszczelki. Rozdzielacze te charakteryzują się dużą szczelnością. Wynika to z dodatkowego przetłoczenia obudowy, w które wchodzi uszczelka klapy, oraz z dodatkowego uszczelnienia od dołu wału. Przesypy z uszczelnieniem wewnętrznym oraz rozdzielacze z uszczelnieniem wewnętrznym i z dodatkowym doszczelnieniem wału znajdują również zastosowanie w instalacjach transportu podciśnieniowego.
FOT. 4 Kompensator z elastycznym wkładem wykonanym z niebieskiego silikonu
FOT. 5 Rura kontrolna z drzwiczkami okrągłymi
FOT. 6 Rura kontrolna z drzwiczkami prostokątnymi
Innymi elementami stosowanymi w instalacjach przesypowych są wzierniki, kompensatory lub rury kontrolne z drzwiczkami pozwalającymi zobaczyć, co jest wewnątrz rurociągu, lub odseparować od siebie zamontowane urządzenia.
